حمل و نقل جاده ای چیست؟
حمل و نقل جاده ای همانطور که از نام آن پیداست، به شیوه‌ای از جابجایی و حمل و نقل اشاره دارد که مسیر آن جاده بوده و وسایل نقلیه مورد استفاده در آن اغلب کامیون، خاور و سایر ماشین‌های سنگین است. البته حمل و نقل جاده ای با وسایل نقلیه دیگر نیز انجام می‌شود اما استفاده از ماشین‌های سنگین برای این هدف، رایج‌تر است. حمل و نقل جادهای قدمتی دیرینه دارد و تقریبا از زمانی که انسان‌ها نیاز به جابجایی و حمل و نقل را در زندگی خود احساس کردند، ابداع و راه‌اندازی شد. ترابری جاده ای در گذشته به شکل امروزی نبود و در زمان‌های قدیم که وسایل نقلیه‌ای چون وانت، خاور و کامیون هنوز وارد کار نشده بودند، جابجایی با روش‌های سنتی مانند استفاده از حیوانات، چرخ دستی و غیره انجام می‌شد. اما حمل و نقل جادهای امروزی نسبت به گذشته، پیشرفت چشمگیری داشته و یکی از روش‌های مقرون به صرفه و عالی برای جابجایی کالاها محسوب می‌شود.
پیشینه حمل و نقل جاده ای
حمل و نقل جادهای جزو قدیمی‌ترین و کم هزینه‌ترین شیوه‌های جابجایی انواع مختلف محصولات است. انسان‌ها در ابتدا برای رفع نیازهای روزمره‌شان فقط به منابع اطراف خود بسنده می‌کردند و به همین جهت، در زمان‌های گذشته نیاز چندانی به حمل کالا احساس نمی‌شد و مردم نیز به طور جدی به دنبال آن نبودند. اما با گذشت زمان، ظهور تکنولوژی و همچنین با تغییر سبک زندگی مردم و حرکت از غارنشینی به سوی زندگی شهری، نیازهای انسان‌ها تغییر پیدا کرد و سیر تغییر و تحولات صنعت حمل و نقل نیز بسیار سریع اتفاق افتاد.
اولین و ابتدایی‌ترین شیوه حمل و نقل در قدیم، استفاده از حیواناتی چون اسب، خر و الاغ بود اما با افزایش نیاز بشر به حمل ونقل، اولین اقدامات در جهت احداث جاده‌ها از طریق برداشتن سنگ‌ها و قطع درختان شروع شد. پس از شکل‌گیری جاده‌ها، ابزار حمل و نقل نیز به تدریج تغییر پیدا کرد و انسان‌ها از انواع دو چرخ‌های ساده که توسط انسان یا حیوان کشیده می‌شد، امور حمل و نقل جادهای خود را انجام می‌دادند.
تعریف حمل و نقل جاده ای
حمل و نقل جادهای در واقع زیر مجموعه حمل و نقل زمینی است که اغلب با حمل و نقل ریلی اشتباه گرفته می‌شود. البته این دو شیوه حمل و نقل مکمل یکدیگر هستند و یک هدف را دنبال می‌کنند اما نحوه انجام کار آنها متفاوت است. سیستم حمل و نقل جاده ای به عنوان ساده‌ترین و انعطاف‌پذیرترین شیوه حمل و نقل در نظر گرفته می‌شود و به معنای حمل و نقلی است که از طریق جاده صورت می‌پذیرد. به عبارتی در هر مکانی از درون شهرها، بین شهرها و روستاها و از محل تولیدات صنعتی و معدنی تا محل مصرف آنها، استفاده از خدمات حمل و نقل جادهای، امکان‌پذیر است و این نوع حمل نقل، نسبت به سایر شیوه‌ها معمولا بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زیر ساخت‌های اصلی ترابری جاده ای را می توان به «راه‌ها» و «بارگیرها» تقسیم کرد .از حمل و نقل جاده ای برای حمل انواع مختلف کالاها استفاده می‌شود و این شیوه ترابری یکی از کاربردی‌ترین شیوه‌های حمل و نقل است که می‌تواند طیف وسیعی از کالاها از جمله خودروها، ابزار و محصولات کشاورزی، صنعتی، انواع مواد غذایی، لوازم خانگی، ادارای و غیره را پوشش دهد. البته برای حمل و نقل جادهای برخی کالاها استفاده از بعضی تجهیزات جانبی، الزامی است. به عنوان مثال، برای حمل مواد غذایی مانند گوشت و مرغ، وسیله نقلیه مورد استفاده باید مجهز به یخچال (اتاق یخچال دار) باشد تا محموله در مسیر راه، فاسد یا خراب نشود. یا برای حمل محصولات دیگر مانند لوازم خانگی، وسیله نقلیه باید مجهز به کانتینر باشد تا محموله در سلامت کامل به مقصد نهایی برسد. بنابراین حمل و نقل جادهای یکی از قطب‌های اصلی جابجایی و ترابری را تشکیل می‌دهد و صاحبان مشاغل مختلف از این شیوه برای حمل مرسولات خود استفاده می‌کنند.
مزایای حمل و نقل جاده ای
حمل و نقل جادهای در مقایسه با سایر روش‌های مختلف حمل کالا از مزایای بسیاری برخوردار است. برخی از مزایای حمل و نقل جاده ای عبارتند از:
۱. نیاز به سرمایه گذاری کمتر
حمل و نقل جادهای در مقایسه با سایر روش‌های ترابری مانند حمل و نقل ریلی و هوایی به سرمایه گذاری کمتری احتیاج دارد و از طرفی دیگر نیز هزینه ساخت و نگهداری جاده‌ها بسیار کمتر از هزینه ساخت و نگهداری راه‌آهن است. جاده‌ها معمولا توسط دولت ساخته می‌شوند و در ازای استفاده از آنها باید فقط هزینه اندکی به عنوان عوارض بین راهی پرداخت کرد.
۲. امکان خدمات رسانی به مناطق محروم و روستایی
یکی دیگر از مزایای حمل و نقل جاده ای این است که از طریق آن می‌توان به هر نقطه از شهرها، محصولات مورد نیاز آنجا را ارسال کرد. به عنوان مثال، برای ارسال بار به یک روستا نمی‌توان از حمل و نقل ریلی یا هوایی استفاده کرد زیرا هیچگونه مسیر مستقیمی برای این نوع حمل و نقل وجود ندارد و کالا در نهایت باید از طریق جاده به مقصد نهایی برسد. بنابراین ارسال و تبادل کالا در روستاهای کوچک فقط از طریق جاده و حمل و نقل جادهای میسر می‌شود.
حمل و نقل جادهای برای ارسال کالا به مسیرهای کوتاه، گزینه بسیار مناسبی است زیرا در این صورت کالا به سرعت به دست مشتری نهایی می‌رسد و هزینه ارسال آن نیز چندان زیاد نیست.
۴. امکان خدمات رسانی متنوع
یکی دیگر از مزایای حمل و نقل جادهای این است که خدمات آن بسیار متنوع و منعطف است. یعنی با استفاده از حمل و نقل جاده ای، شرکت مبدا می‌تواند مسیر راه، زمان حرکت وسیله نقلیه را با توجه به نیاز مشتریان تغییر دهد.
بنابراین یک شرکت با استفاده از حمل و نقل جادهای می‌تواند بدون صرف سرمایه کلان و بدون هیچگونه محدودیتی از جهت موقعیت مکانی مشتریان، کالاهای خود را در زمان مشخص به دست آنان برسانند.
