در سال‌های اخیر با افزایش تحریم‌ها امکان خرید و حمل کالای تحریمی و کالای برند همچنین همکاری در زمینه تجارت بینالملل با بسیاری از کشورها مانند کشورهای آمریکایی، اروپایی، کره، ژاپن و برخی شرکت‌های چینی وجود ندارد. باتوجه‌به محدودیت‌هایی که برای کشور ما به علت تحریم‌ها به وجود آمده است، واردات کالاهای تحریمی جزء نیازهای اساسی داخلی محسوب می‌شود. تحریم‌های موجود، ورود برخی از کالاها را به داخل کشور ناممکن ساخته است.
شرایط و قوانین در مورد کالاهای تحریمی به‌شدت سخت‌گیرانه اجرا می‌شوند به همین دلیل به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان از روش‌های مستقیم برای معاملات تجاری استفاده کرد؛ چراکه دراین‌بین نباید نامی از ایران باشد که در این صورت تجارت به علت قوانین ملغی خواهد شد. اما برای واردات کالاهای تحریمی و خرید انواع کالاهای برند می‌توان از روش‌های غیرمستقیم استفاده کرد. در ادامه به نحوه خرید کالای تحریمی و برند و حمل‌ونقل آنها می‌پردازیم.
چالش اصلی در واردات کالای تحریمی
خروج آمریکا از برجام و اعمال فشارهای حداکثری، باعث به‌وجودآمدن مشکلات بسیاری در اقتصاد کشور شد. همچنین بروز مشکلات عظیمی در بخش واردات و صادرات آزاد کشور به بسیاری از نقاط جهان را در پی داشت. دراین‌بین بخش خصوصی و دولتمردان برای حل مشکل خرید و حمل‌ونقل کالاهای تحریم شده اقدام به اتخاذ راهکارهایی عملیاتی کردند تا بتوانند کالاهای موردنیاز بخش مصرفی و صنایع کشور را تأمین کنند. اگر در حین انجام فرایندهای مختلف شخص و یا نهادی متوجه نادرست بودن اطلاعات بار کشتی شوند ممکن است بار آن در مسیر متوقف شود. چنین اتفاقی ضرر هنگفتی را متوجه بازرگانان می‌کند و از طرف دیگر ممکن است در روابط بین‌المللی کشور صادرکننده مشکلاتی به وجود بیاورد. این موارد از اصلی‌ترین چالش‌ها در مسیر واردات کالای تحریم به شمار می‌آیند.
مسیر واردات هنگام تحریم چگونه است؟
همواره کارخانه‌ها و شرکت‌های بسیاری وجود دارند که به دلیل نبود مواد اولیه و ماشین‌آلات صنعتی موردنیاز، از ادامه کار محروم می‌شوند واردات کالاهای تحریمی نیاز به فوت‌وفن‌های خاصی داشته و به طور مستقیم انجام نمی‌گیرد. در ورود این کالاها، کشور سومی واسطه می‌شود. به این صورت که کالای تحریمی، وارد گمرک کشور واسطه شده و از آنجا به ایران ارسال می‌شود این کشور سوم باید جزء کشورهایی باشد که برای تجارت با ایران مشکلی ندارد، کشورهایی چون چین، ترکیه، امارات، عراق و … چراکه به علت وجود تحریم برای کشور ما در سال‌های متمادی، خرید و حمل کالای تحریمی و کالای برند، و همکاری در زمینه تجارت بینالملل با بسیاری از کشورها مانند کشورهای آمریکایی، اروپایی، کره، ژاپن و برخی شرکت‌های چینی وجود ندارد. همچنین اگر هرگونه اثری از ایران در تجارتی وجود داشته باشد یقیناً کنسل خواهد شد. به همین علت باید کلیه اثرات مرتبط با ایران از مسیر تجارت با بیشتر کشورها و شرکت‌های بزرگ دنیا پاک شود و حتماً از روش غیرمستقیم جهت واردات کالا، خرید و حمل کالای تحریمی و خرید انواع کالای برند استفاده کرد. خرید کالای تحریمی و کالای برند مشابه یکدیگر بوده و شیوه واردات و حمل آنها تا حدود زیادی یکسان است.
حمل کالاهایی که در لیست تحریم‌ها قرار دارند چگونه انجام می‌شود؟
به دلیل اینکه سیستم حمل‌ونقل بین‌المللی، انتقال مستقیم کالا از خطوط دریایی به ایران را مشمول تحریم‌ها کرده و در صورت تخطی از شیوه‌نامه ارائه شده توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا تحت تحریم قرار می‌گیرد، بنابراین واردات کالاهای ضروری با استفاده از راهکارهای متنوع به کشور صورت می‌گیرد. یکی از این راهکارها، استفاده از کراس استافینگ (Cross Stuffing) است. در این روش کالاهایی که خریداری شده‌اند را در کانتینر جاسازی می‌کنند و در انتها بار موردنظر از یک کشتی به کشتی دیگر و یا اینکه از یک کانتینر به کانتینر دیگر انتقال داده می‌شود. اما چرا چنین کاری صورت می‌گیرد؟ تمامی کشتی‌ها و کانتینرهای آنها دارای کدهای منحصربه‌فردی هستند که اطلاعات مربوط به کشور مبدأ و مقصد و مسیر حرکت توسط یک سامانه جامع ثبت می‌شود. درصورتی‌که این اطلاعات نادرست باشد امکان پهلوگیری در بنادر کشوری را نخواهند داشت. باتوجه‌به اینکه چنین کشتی‌هایی اجازه پهلوگرفتن در کشورهای تحت تحریم را ندارند. ازاین‌رو بازرگانان برای انتقال کالا به کشور از روش کراس استافینگ استفاده می‌کنند.
کراس استافینگ، بهترین روش حمل کالای تحریمی و کالای برند
کراس استافینگ یک روش حمل‌ونقل است که در آن بارها بین کشتی‌های مختلف جابه‌جا می‌شوند. در این روش کانتینر را از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل می‌کنند یا حتی در برخی موارد محموله داخل کانتینر، با یک کانتینر دیگر تعویض می‌شود. کراس استاف در حمل‌ونقل دریایی، به دلیل وجود مشکلاتی در حین صادرات و واردات کالا بین کشورهای مختلف استفاده می‌شود. شرکت‌های بازرگانی همراه با دفاتر خارجی خود در چین و دبی عملیات خرید کالای تحریمی را انجام می‌دهند و کلیه اسناد به نام دفتر خارجی تنظیم می‌شوند؛ سپس کالا در دبی تخلیه و در کانتینر دیگر بارگیری انجام می‌شود و از طریق لاین جمهوری اسلامی ایران به سمت کشور حرکت می‌کند. حتماً این سؤال برای شما پیش می‌آید که چرا از این روش استفاده می‌شود؟ باید در پاسخ به شما بگوییم که کانتینرها و کشتی‌های لجستیکی دارای کد منحصربه‌فردی هستند که همه اطلاعات مربوط به هویت کشتی، اطلاعات مربوط به بار، مسیر حرکت و… از طریق سامانه جامع لجستیک قابل‌پیگیری هستند. به علت وجود تحریم‌ها، کشتی‌ها اجازه پهلوگرفتن در بندر مقاصد تحریمی را ندارند و این روش به کمک تاجران و بازرگانان می‌آید. دراین‌بین به یک کشور سوم نیاز است که هم در لیست کشورهای تحریمی نباشد و هم مشکلی برای صادرات به ایران نداشته باشد.
با انجام کراس استافینگ می‌توانید کالای خود را از کشور ذی‌نفع به هرجای دنیا ارسال و به خرید کالای تحریمی اقدام نمایید. این روزها می‌توان گفت از حیاتی‌ترین راهکارها در برابر تحریم خرید و حمل کالا، استفاده از ابزار کراس استافینگ است.
چرا روش کراس استافینگ در بین بازرگانان محبوب است؟
شاید این سؤال برای شما هم پیش بیاید که چرا از این روش برای حمل کالاهای تحریمی استفاده می‌شود؟ در اینجا نکته‌ی ظریفی نهفته است: کانتینرها و کشتی‌های لجستیکی دارای کد منحصربه‌فردی هستند که همه اطلاعات مربوط به هویت کشتی، اطلاعات مربوط به بار، مسیر حرکت و… از طریق سامانه جامع لجستیک قابل‌پیگیری هستند. به علت وجود تحریم‌ها، کشتی‌ها اجازه پهلوگرفتن در بندر مقاصد تحریمی را ندارند و این روش به کمک تاجران و بازرگانان می‌آید. دراین‌بین به یک کشور سوم نیاز است که هم در لیست کشورهای تحریمی نباشد و هم مشکلی برای صادرات به ایران نداشته باشد.
کدام کالاها تحریمی هستند؟
برای خرید از برندها و یا خرید کالاهای تحریمی باید از شرکت‌های واسطه‌ای کمک گرفت که باتوجه‌به شرایط بین‌المللی قادر به انجام امور واردات باشند البته این کار تنها با داشتن دفاتر خارجی آن هم در کشور ذی‌نفع امکان‌پذیر است. لیست برخی از کالاهای تحریمی برای واردات به کشور به شرح زیر است؛ البته باید به‌خاطر داشته باشید که قوانین در این زمینه بسیار سریع دچار تحول می‌گردند پس باید به طور مداوم قوانین مورد بررسی قرار بگیرند.
- سوئیچ‌های ضد انفجار
- دستگاه مولد اکسیژن
- تجهیزات تصویربرداری گاما
- تجهیزات تصویربرداری لمسی
- تجهیزات ترموگرافی
- هود جریان آرام
- خرید خارجی کالاهای تحریمی
- موتورهای دور بالا مخصوص سانتریفیوژ
- مواد شیمیایی اکسیده و ضد انفجار و ضدسایش خاص
- ماژول‌های کنترل حرارت مورداستفاده در صنایع انرژی هسته‌ای
- قطعات یدکی ماشین‌آلات
- ربات‌های صنعتی مرتبط با صنایع مادر کشور
- دوربین‌های مداربسته با اپتیک برد بالا
- ماژول‌های مخابراتی دیتا و صدا و تصویر
- قطعات الکترونیک و انواع آی‌سی‌ها
- انواع آنتن‌های گیرنده و فرستنده و ماسفت‌های رادیویی با توان بالا
- چراغ‌ها و ماژول‌های ضد انفجار
- انواع مواد اولیه شیمیایی، صنعتی و غذایی
- ماشین‌آلات و قطعات یدکی و…
اینها تنها بخشی از کالاهای تحریمی است که واردات آنها ممنوع است پس بهتر است قبل از اقدامات اولیه برای واردات هر کالایی ابتدا از قوانین مربوط به آن آگاه شوید و درباره‌ی آن تحقیق کنید. برای انجام این‌کار می‌توانید به سایت وزارت صنعت و معدن مراجعه کنید.
مهم‌ترین مشکلات در حمل کالای تحریمی چیست؟
استفاده از روش کراس استاف برای دورزدن تحریم‌ها و خرید کالای تحریمی خیلی هم بدون دردسر نیست و ممکن است بازرگانان در حین انجام این کار با مشکلات جدی مواجه شوند. در بعضی از موارد کشورهای مقصد متوجه هویت اصلی کشتی می‌شوند و ممکن است بار یا کشتی را به مدت چند روز توقیف کنند. این اتفاق ممکن است ضرر‌های مالی زیادی را برای بازرگانان و ناوگان دریایی کشور به وجود آورد و همچنین روابط بین‌المللی کشور با مشکلاتی مواجه شود. به‌طورکلی توقیف‌شدن بار یک کشور در بین راه، زیان‌های بسیاری را برای آن کشور به وجود خواهد آورد. البته باید بدانید این روش تنها برای حمل کالاهای تحریمی کاربرد ندارد ممکن است به علت حجم زیاد کشتی و عدم وجود ظرفیت کافی از سوی بندر، اجازه پهلوگرفتن به کشتی داده نشود و بازرسی و ارزیابی‌های گمرک، عملیات تخلیه در کشتی‌های کوچک‌تر و در مکانی خارج از بندر انجام بگیرد؛ بنابراین از روش کراس استافینگ فقط برای حمل کالای تحریمی و کالای برند استفاده نمی‌شود.
ریسک‌های مربوط به حمل کالای تحریمی چیست؟
حمل کالای برند و حمل کالای تحریمی مانند سایر موضوعات دیگر بازرگانی بدون ریسک نخواهد بود. به طور مثال اگر به هر نحوی مقصد اصلی کالا آشکار شود، ناوگان بین‌المللی، کشتی را در هر نقطه‌ای که باشد متوقف خواهد کرد و خسارت زیادی به صاحب کالا تحمیل می‌شود. همچنین انجام عمل کراس‌استاف تنها در کشتی مجهز به جرثقیل، امکان‌پذیر است. حتماً باید به شرایط جوی نیز توجه کرد؛ چون در هنگام تخلیه نباید دریا مواج و طوفانی باشد. زیرا موجب آسیب کانتینرها خواهد شد.
مشکلات موجود برای حمل کالاهای تحت تحریم چیست؟
اگر در حین انجام فرایندهای مختلف شخص و یا نهادی متوجه نادرست بودن اطلاعات بار کشتی شوند ممکن است بار آن در مسیر راه متوقف شود. چنین اتفاقی ضرر بسیار زیادی را متوجه بازرگانان می‌کند و از طرف دیگر ممکن است در روابط بین‌المللی کشور صادرکننده مشکلاتی به وجود بیاورد. همچنین انجام کراس استافینگ تنها در کشتی‌هایی امکان‌پذیر است که دارای جرثقیل حمل کانتینر هستند. البته شرایط جوی هم می‌تواند مشکلاتی را در این روش به وجود بیاورد. خروج آمریکا از برجام و اعمال فشارهای حداکثری، باعث به‌وجودآمدن مشکلات بسیاری در اقتصاد کشور شد. همچنین بروز مشکلات عظیمی در بخش واردات و صادرات آزاد کشور به بسیاری از نقاط جهان را در پی داشت. دراین‌بین بخش خصوصی و دولتمردان برای حل مشکل خرید و حمل‌ونقل کالاهای تحریم شده اقدام به اتخاذ راهکارهایی عملیاتی کردند تا بتوانند کالاهای موردنیاز بخش مصرفی و صنایع کشور را تأمین کنند.
سخن پایانی
خلاصه کلام اینکه برخی بازرگانان از ظرفیت‌های موجود در ترم‌های جهانی حمل استفاده می‌کنند تا بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند. این به معنی دسترسی آزاد به همه کالاها نیست و شرکت‌های ثالث تحت‌تأثیر سیاست‌های تنبیهی دولت آمریکا با محدودیت‌هایی مواجه هستند. در یک‌کلام باید گفت که تحریم واردات برخی کالاها را سخت‌تر کرده است؛ ولی برای بازرگانان متخصص غیرممکن نیست.
